Blog

Το Cocoon συνομιλεί με τον κ. Στέφανο Παλλαντζά, για τα οφέλη και το μέλλον των παθητικών κτιρίων στη σύγχρονη ζωή.

Ο κύριος Παλλαντζάς είναι πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Παθητικού Κτιρίου και πολιτικός μηχανικός του ΕΜΠ.

Η αρχιτεκτονική των παθητικών κτιρίων ξεκίνησε από τη Βόρεια Ευρώπη το 1990, και έκτοτε γνωρίζουν διεθνώς θεαματική ανάπτυξη. Στηρίζονται σε άρτια τεκμηριωμένο κατασκευαστικό πρότυπο, και προσφέρουν τη βέλτιστη ποιότητα διαβίωσης με το ελάχιστο δυνατό κόστος.

Ενδεικτικά, καταναλώνουν έως και 90% λιγότερη ενέργεια από τα συμβατικά κτίρια προσφέροντας πολλαπλά οφέλη τόσο στους ενοίκους των κτιρίων, τη βιομηχανία κατασκευής και το περιβάλλον.

Στις μέρες μας, υπάρχουν πάνω από 100.000 παθητικά κτίρια στον κόσμο καθώς η ιδέα αναπτύσσεται ραγδαία, σε περισσότερες χώρες και πόλεις, αποτελώντας βασικό εργαλείο για το σχεδιασμό νέων κτιρίων αλλά και την αναβάθμιση υφιστάμενων.

Οι βασικές αρχές του παθητικού κτιρίου (Passive House)

Το παθητικό κτίριο, σχεδιάζεται και στη συνέχεια κατασκευάζεται με γνώμονα τη βέλτιστη διαχείριση της παθητικής ηλιακής ενέργειας και άλλων παθητικών τεχνικών ώστε να διατηρείται άνετη έως ιδανική θερμοκρασία στο εσωτερικό του κτιρίου καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και ανεξάρτητα από τις αυξομειώσεις τις θερμοκρασίας.

Η μεθοδολογία του βασίζεται αποκλειστικά στην επιστήμη της φυσικής. Πιο συγκεκριμένα:

1.   Η πρώτη προτεραιότητα είναι η άρτια και πλήρης θερμομόνωση του κελύφους. Εφόσον η υλοποίηση της μελέτης εφαρμοστεί σωστά, ελαχιστοποιείται η απώλεια θερμότητας, εξασφαλίζοντας σταθερές θερμοκρασίες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

2.   Η εξάλειψη διακοπών στη μόνωση που δημιουργούν τις λεγόμενες «θερμογέφυρες» στο κέλυφος είναι η δεύτερη προτεραιότητα. Εάν η εφαρμογή γίνει σωστά, η μόνωση δε διακόπτεται, προστατεύοντας το κέλυφος από μούχλα και άλλες φθορές.

3.   Τρίτο σημείο είναι η αεροστεγανότητα ώστε να εξαλειφθεί μία ακόμη πηγή θερμικής απώλειας από το κέλυφος.

4.   Στο παθητικό σπίτι, τα κουφώματα και οι υαλοπίνακες υψηλής ενεργειακής απόδοσης, συμβάλλουν επίσης στη βέλτιστη προστασία της θερμοκρασίας.

5.   Σημαντικό μέρος της μελέτης είναι και ο μηχανικός αερισμός με ανάκτηση θερμότητας. Με τον τρόπο αυτό, εξασφαλίζεται κορυφαίας ποιότητας αέρας μέσα στο σπίτι, χωρίς μούχλες χωρίς υγρασία και εξαλείφοντας την υψηλή συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα.

6.   Τέλος, η έξυπνη σκίαση του κτιρίου, σε συνδυασμό με άλλες βιοκλιματικές πρακτικές όπως ο νυχτερινός αερισμός,  μειώνουν δραστικά την ανάγκη κλιματισμού. Ειδικά τα κτίρια που βρίσκονται σε περιοχές με μεσογειακό κλίμα, απολαμβάνουν περισσότερο τα οφέλη αυτά.

Μπορούν όλα τα κτίρια να γίνουν παθητικά;

Η απάντηση είναι ότι κάθε τύπος κτιρίου, με τις αντίστοιχες προσαρμογές, μπορεί να μετατραπεί σε παθητικό. Η ευκολία και το κόστος μετατροπής διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο του κτιρίου. Η μελέτη και εφαρμογή στα νεόδμητα κτίρια είναι απλή διαδικασία, καθώς ο προσανατολισμός, η θερμομόνωση και αερισμός της κατοικίας, αξιοποιούνται από τα πρώτα κιόλας βήματα.

Στις υφιστάμενες κατοικίες η μετατροπή είναι δυνατή αλλά πιο απαιτητική. Τα βασικά βήματα που απαιτούνται είναι:

-   Ενίσχυση της θερμομόνωσης.

-   Αντικατάσταση κουφωμάτων.

-   Εγκατάσταση συστήματος αερισμού με ανάκτηση θερμότητας.

Ακολουθώντας τα βήματα αυτά, όλα τα κτίρια ανεξαρτήτως μεγέθους (γραφεία, σχολεία, νοσοκομεία και επαγγελματικά κτίρια), μπορούν να μετατραπούν σε παθητικά, συμβάλλοντας στη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος.

Κόστος

Το κόστος για την ενεργειακή αναβάθμιση του σπιτιού, διαφέρει ανάλογα με το μέγεθος της κατοικίας, την περιοχή, το κλίμα και την έκταση της αναβάθμισης. Ενδεικτικά, κυμαίνεται από 300-450 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο θερμαινόμενης επιφάνειας.

Υπάρχουν προγράμματα χρηματοδότησης και επιδοτήσεων που μπορούν να αξιοποιηθούν ώστε να μειωθεί το κόστος της ενεργειακής αναβάθμισης. Τα πιο γνωστά είναι το «Εξοικονομώ», που παρέχει δάνεια σε πολίτες για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους, καθώς και το πρόγραμμα «Επιστροφή στον Φορολογούμενο», που επιτρέπει στους φορολογούμενους να αποκτήσουν επιστροφή φόρου για τις δαπάνες που έκαναν για ενεργειακές αναβαθμίσεις.

Ωστόσο τα προγράμματα αυτά, όπως υλοποιούνται στην Ελλάδα προτρέπουν στην ελάχιστη απαιτητή αναβάθμιση, απολαμβάνοντας τα ελάχιστα οφέλη του παθητικού σπιτιού.

Ποιότητα ζωής

Βασικός παράγοντας ευζωίας και ευεξίας, είναι η επίτευξη σταθερής θερμοκρασίας και υψηλής ποιότητας αέρα στο εσωτερικό του κτιρίου χωρίς διακυμάνσεις σε ορισμένα σημεία ή ορόφους.